VISIE OP ONTWIKKELINGEN IN DE WERELD Macroniveau De wereld groeit naar meer openheid en eenheid. Hierdoor ontstaat behoefte aan een nieuwe opstelling van bedrijfsleven en overheden, minder gericht op eigenbelang van een kleine groep en meer op het algemeen welzijn. Deze trend was al voelbaar vóór 11 september 2001, maar is door de gebeurtenissen van die dag enorm versneld, omdat de schokgolf die ze teweegbrachten duidelijker gemaakt heeft dan ooit tevoren dat we onze planeet met ons allen leefbaar moeten houden. Dat we alleen in vrede kunnen leven als we er met ons allen verantwoordelijkheid voor nemen. We hebben in de bankencrisis van 2008 en daarna ook kunnen leren wat de risico's zijn van het ongebreideld najagen van eigen belangen, ook al kost dit duizenden hun banen, pensioenen en hun leven.      Dit zal leiden tot een versnelde groei van de mens als sociaal wezen, en grote versterking brengen voor de krachten die streven naar eenheid - een eenheid niet gedicteerd vanuit één overheersend centrum van politieke en culturele macht, maar een eenheid gebaseerd op respect voor de diversiteit in waarden en culturen van de verschillende samenlevingen. In het verschiet, en niet eens zo ver weg, ligt een wereld waarin een veel groter aantal mensen zal participeren in de rijkdommen van de wereld, en waarin ieder de vrijheid heeft om zijn of haar talenten ten volle te ontplooien zolang hierdoor anderen niet worden geschaad.      Dit is een gunstige ontwikkeling voor ons allen die al in de komende decennia grote ecomische, wetenschappelijke en culturele vooruitgang zal brengen. Binnen dit nieuwe bestek zal macht in grotere mate dan nu worden gekoppeld aan verantwoordelijkheid: van de machtigen der aarde zal een grotere bijdrage verwacht worden voor het verheffen van minder gefortuneerden. Niet door een monetaire herdistributie, maar door een herdistributie van verantwoordelijkheid. Van managers zal leiderschap verwacht worden op een hoger niveau dan nu gebruikelijk is.      Managers zullen hierdoor zelf verrijkt worden en uitgroeien tot stewards - mensen die vanwege hun kundigheid de zorg over ons aller erfgoed wordt toevertrouwd. Individueel niveau De verandering op macroniveau valt samen met een ontwikkeling op persoonlijk niveau waarin exclusieve gerichtheid op materieel succes plaats maakt voor een gerichtheid op zelfverwerkelijking - op zowel materieel, emotioneel als spiritueel niveau. Deze trend naar focus op zelfverwerkeljking zal binnen verschillende geloofssystemen op verschillende manieren tot uitdrukking kunnen komen. Deze parallelle ontwikkelingen dwingen organisaties tot een nieuwe opstelling. Hierin liggen niet zozeer problemen als wel kansen, namelijk om bedrijven en instellingen zo te doen functioneren dat zij kunnen rekenen op de loyaliteit en inzet van bezielde medewerkers, en op een sociaal krediet dat voorkeur geeft bij commerciële keuzes. Beide zullen de effectiviteit en het rendement van bedrijven doen toenemen, in veel gevallen mogelijk op indrukwekkende wijze. Grote macht vraagt leiderschap op niveau Het bedrijfsleven is uitgegroeid tot de het machtigste instituut op aarde. Naast grote landen zullen bedrijven en grote non-gouvermentele organisaties als VN en Europese Unie een steeds belangrijker rol spelen op globaal niveau. Spelregels om de globale markten, vrede en veiligheid te reguleren zullen breed worden uitgedragen.      Dit brengt met zich mee een sterk gegroeide verantwoordelijkheid voor ons aller welzijn, voor 'the state of the world'. (Hoe groter je macht hoe groter je verantwoordelijkheid.) Welzijn heeft twee componenten, een materiële en een spirituele. Van bedrijven zal in toenemende mate worden verwacht dat zij op beide terreinen een even krachtige bijdrage leveren. In concreto dat zij: producten en diensten leveren waar mensen iets aan hebben geproduceerd met zo efficiënt mogelijk gebruik van hulpbronnen bij zo gering mogelijke milieubelasting goed zorgen voor de materiële noden van hun werknemers werknemers helpen bij hun persoonlijke ontplooiing en zelfverwerkelijking een leidende rol spelen bij het ontwikkelen van nieuwe maatschappelijke denkkaders. Zakelijke noodzaak (ex positivo) Mensen functioneren het best als ze geloven in wat ze doen, als ze erachter kunnen staan, kortom als ze bezield zijn.       De motivatie (graad van bezieling) van medewerkers speelt een cruciale rol in het huidige bedrijfsleven, omdat bijna 90% van alle economische activiteit bestaat uit diensten - kortom uit menselijk handelen. In veel grotere mate dan vroeger in het industriële tijdperk bepaalt de individuele werknemer de concrete inhoud (namelijk zijn handelen) van het geleverde product.      Bezieling ontstaat wanneer mensen de waarden van de organisatie delen (en liefst hoog achten), zodat al hun handelen gedreven wordt door het besef bezig te zijn met iets van waarde - voor de samenleving en voor hen zelf. Bezieling heeft ook consequenties voor loyaliteit: wie werkt voor een bedrijf dat hij/zij hoog acht, is minder geneigd naar elders te vertrekken, meer geneigd om als ambassadeur en werver op te treden.      Bedrijven in de dienstensector die dit niet inzien kunnen nog enige tijd voort op de oude weg, maar zijn in feite bezig zichzelf te marginaliseren. Bedrijven die op dit gebied een voortrekkersrol willen vervullen kunnen rekenen op verruiming van hun sociale krediet, en voorkeur bij de keuze van afnemers.       Al het bovenstaande heeft een positieve uitwerking op het rendement van bedrijven en op de effectiviteit van organisaties in het algemeen. Kernwoorden: bezieling, gedeelde waarden, loyaliteit, sociaal krediet, preferentie, rendement. Zakelijke noodzaak (ex negativo) We beleven een snelle globalisering van markten, maar ook van kennis en meningen, een fenomeen dat wordt aangeduid als 'transparantie'. Zoals de Franse minister van Economische Zaken, Lionel Jospin, zei tijdens het 2001 Davos World Economic Forum: 'We are witnessing a global call for transparancy.'       Akties van een paar gedreven mensen kunnen via het internet binnen een paar weken miljoenen mensen bereiken. Dit betekent dat bedrijven die zich sociaal minder wenselijk gedragen erop kunnen rekenen dat zij hierop afgerekend zullen worden. Dit dwingt tot een beter maatschappelijk gedrag - clean up your act! - en bij voorkeur tot een herbezinning op prioriteiten.       Winstmaximalisatie ten koste van anderen (medewerkers, de samenleving als geheel, het milieu) zal in afnemende mate geaccepteerd worden. De nieuwe spelregel tekent zich af: 'Wie goed wil renderen zal zich goed moeten gedragen.' Kernwoorden: openheid en transparantie (alles is zichtbaar, alles komt uit), en daarmee samenhangend (gedwongen of uit overtuiging): authenticiteit en eerlijkheid.